Св. Тама Аквінскі. КАМПЕНДЫЮМ ТЭАЛОГІІ

РАЗДЗЕЛ 1. НАМЕР ТВОРУ

Каб чалавека, прыніжанага грахамі, паклікаць да вышыні Божай славы, Слова вечнага Айца, якое ахутвае ўсё сваёй бязмежнасцю, захацела стаць малым, прыняўшы нашую маласць, але не пазбаўляючыся ўласнай велічы. Ніхто не можа апраўдана ўхіліцца ад вучэння Нябеснага Слова, бо пасланне розных кнігаў Святога Пісання, зразумелае і шырокае для руплівых навукоўцаў, для заклапочаных будзённымі справамі зведзенае да кароткага выкладу навукі людскога збаўлення. А людское збаўленне палягае, па-першае, у пазнанні ісціны, - каб не затуманіў чалавек свой інтэлект розным ашуканствам; па-другое, у прагненні да належнай мэты, - каб не адпасці ад праўдзівага шчасця ў імкненні да неналежных мэтаў; па-трэцяе, у выкананні справядлівасці, - каб не апаганіць сябе разнастайнымі заганамі. Веданне ісціны, неабходнай для збаўлення людства, Слова ахапіла некалькімі кароткімі і нешматлікімі палажэннямі веры. Вось як кажа апостал Павел: "Госпад здзейсніць на зямлі сваё слова рашуча ды без адкладу” (Рым. 9, 28), а таксама: "Гэта значыць слова веры, каторае абвяшчаем" (Рым. 10, 8).

Намеры чалавека Слова накіравала кароткай малітвай: вучачы нас маліцца, Хрыстос паказаў, куды павінны быць скіраваныя нашы намер і наша надзея. Чалавечую праведнасць, што палягае ў выкананні закону, Слова выказала адной запаведдзю любові: "Любоў ёсць дасканалым выкананнем закону" (Рым. 13, 10). Таму і апостал навучаў, што ўсю дасканаласць дачаснага жыцця ўтрымліваюць - нібы сціслыя раздзелы навукі нашага збаўлення - вера, надзея і любоў: "Дык цяпер бытуюць вера, надзея і любоў" (1 Кар. 13, 13). Гэтымі трыма цнотамі, як кажа св. Аўгустын, мы пакланяемся Богу.

Таму каб перадаць сціслы выклад вучэння хрысціянскай рэлігіі, які б можна было заўсёды мець перад вачыма, цалкам засярэдзімся на гэтых трох цнотах. Будзем разважаць, па-першае, пра веру, па-другое, пра надзею, па-трэцяе, пра любоў. У такім парадку яны размешчаныя ў апосталаў, і такога ж парадку вымагае здаровы сэнс. Бо ж любоў не можа быць правільнай, калі не ўстаноўленая належная мэта для надзеі; а гэтага не можа быць, калі бракуе пазнання ісціны. Таму насамперш неабходная вера, якая дасць табе пазнаць ісціну; па-другое - надзея, якая засяродзіць твае намеры на належнай мэце; па-трэцяе, любоў, якая цалкам упарадкуе ўсе твае пачуцці.

Каментары: