18 ліпеня 1870 года Каталіцкая Царква абвесціла дагматы аб першынстве Папы Рымскага над Паўсюднай Царквой і аб беспамылковасці настаўніцтва Папы Рымскага, калі яно абвешчана ex cathedra. З апошнім звязана вялікая колькасць міфаў, у прыватнасці, міф аб тым, што католікі вераць у «бязгрэшнасць» Папы. У чарговую гадавіну ўспомнім артыкул біскупа Мікалая Дубініна, напісаны да 150-годдзя гэтых дагматаў, які разглядае памылкі вакол іх.
11 ліпеня 1705 г. у Сафійскім саборы ў Полацку расійскі цар Пётр І разам са світай закатаваў 5 манахаў-базылянаў. Тагачасная Еўропа ўздрыганулася ад бессэнсоўнай жорсткасці каранаванай асобы, аднак з большага прамаўчала. Толькі Апостальская Сталіца публічна кінула расійскаму цару, пераможцу пад Палтавай, цяжкае абвінавачанне за пераслед Уніяцкай Царквы. Гэта быў ці не адзіны голас выразнага асуджэння Пятра І, стваральніка Расійскай імперыі, якога ўжо баяліся і лічылі за лепшае не сварыцца з ім і якога пазней так уславілі гісторыкі.
Хрысціяне ўжываюць паняцці «Біблія», «Святое Пісанне», «Пісанне», «Стары Запавет», «Новы Запавет», «Святыя Кнігі». Усё гэта тычыцца зборкі святых кніг, якія, уласна, аб'ядноўвае - як вераць хрысціяне - Боганатхнёнасць.
Аднак (як пра гэта не толькі спецыялісты дыскутуюць, але і заўважылі назіральныя вернікі) гэтая зборка не ўсюды аднолькавая. Так званы «канон» Святога Пісання адрозніваецца па колькасці кніг у каталікоў, пратэстантаў і праваслаўных. Калі ёсць агульная згода, што «Біблію» (або «Святое Пісанне») мы называем «святой кнігай», то працягваюцца спрэчкі, з якіх канкрэтных кніг яна складаецца. Іншымі словамі, што менавіта ўваходзіць у канон Святога Пісання і чаму?
Калі спытаць: «Чаго вы хочаце ад жыцця?», - многія адкажуць нешта накшталт: "Хачу быць шчаслівым, мець дружную сям'ю і крутую працу». Іншымі словамі, не адкажуць нічога. А ёсць іншае цікавае пытанне, над якім мы, магчыма, раней не задумваліся: «Які боль у жыцці я хачу? За што я гатовы змагацца і пакутаваць?» Адказ на яго - куды больш значны паказчык таго, як складзецца ў выніку жыццё.
“Я не толькі за іх прашу, але і за тых, што, дзякуючы слову іх, увераць у Мяне, каб усе былі адно; як Ты, Ойча, ува Мне, а Я ў Табе, каб і яны былі адно ў Нас, каб свет уверыў, што Ты Мяне паслаў” (Ян. 17, 20-21). Такімі словамі маліўся Ісус за вучняў перад Сваёй смерцю ў аліўным садзе. Адзінства, пра якое Госпад прасіў Айца, не з’яўляецца простай данасцю звыш, але павінна стаць вынікам актыўнай пазіцыі і скіраванай волі людзей, ад якіх гэтае адзінства залежыць. Сёння просьба Ісуса яшчэ не выканана, нягледзячы на тое, што воля Божая выразная і зразумелая. Перашкодай адзінству выступае нежаданне ці няздольнасць людзей гэтае адзінства дасягнуць і захаваць. Аднак у нас жыве вера і надзея ў тое, што, паколькі гэтага хоча Бог, гэтая перспектыва рэальная ў будучыні.
У дакументах Другога Ватыканскага сабору падкрэсліваецца, што Еўхарыстыя - гэта ўдзел у двух трапезах: трапезе Слова і трапезе Хрыстовай Ахвяры. Таму вернік, які прапусціў трапезу Слова, застаецца без ежы. Калі гэта адбываецца наўмысна, то яго воля не можа адпавядаць волі Хрыстовай. У гэтым выпадку, безумоўна, ён не павінен падыходзіць да Святога Прычасця.
Але можа здарыцца так, што мы прапускаем трапезу Слова па незалежных ад нас прычынах. У гэтым выпадку ў знак глыбокай павагі да Госпада і Яго вучэння трэба самастойна папоўніць тое, што мы прапускаем праз спазненне на Літургію. Такая сітуацыя не перашкаджае таму, каб прычасціцца Хрыстовых Тайнаў.
Як часта трэба прыймаць Святое Прычасце? Большасць вернікаў маюць вельмі спрошчанае ўяўленне пра адказ на гэтае пытанне. Паколькі, згодна з трэцяй Божай запаведдзю, абавязкова браць удзел у Літургіі трэба ў нядзелю і святы, то і Прычасце прымаць, адпаведна, можна раз у тыдзень. Аднак рэальнасць і праўда трохі іншая.
Калі вучні Ісуса просяць Яго навучыць іх маліцца, Хрыстос іх вучыць малітве “Ойча наш”, у якой адна з просьбаў: “Хлеба нашага штодзённага дай нам сёння” (Мц. 6, 11). Слова “штодзённы” (грэц. επιούσιον) даслоўна перакладаецца як “той, які адносіцца да кожнага новага, наступаючага дня”). Безумоўна, пад гэтым “хлебам” разумеецца не толькі звычайная цялесная ежа. Сам Хрыстос недвухзначна сцвердзіў: “Я — хлеб жыцця” (Ян. 6, 48), “Я — хлеб жывы, які з неба зыйшоў. Хто б еў гэты хлеб, жыць будзе вечна; а хлеб, які Я дам, ёсць цела Маё, якое Я аддам за жыццё свету” (Ян. 6, 51), “Цела Маё сапраўды ёсць ежа, а кроў Мая сапраўды ёсць пітво. Хто есць цела Маё ды п’е кроў Маю, ува Мне прабывае, а Я ў ім” (Ян. 6, 55-56).
Згодна з Катэхізісам Каталіцкай Царквы, індульгенцыя - гэта адпушчэнне перад Богам часовай кары за грахі, віна за якія ўжо прабачана ў таінстве споведзі. Грэх цягне за сабой падвойнае наступства. Цяжкі грэх пазбаўляе нас зносінаў з Богам і тым самым закрывае доступ да вечнага жыцця: гэта «вечная кара за грэх». З іншага боку, любы грэх, нават малы, вядзе да неўпарадкаванай прыхільнасці да стварэнняў, і ад гэтай прыхільнасці неабходна ачысціцца або на зямлі, або пасля смерці, у стане, які называецца Чысцец. Гэта ачышчэнне вызваляе ад таго, што называецца «часовай карай» за грэх. Абедзве гэтыя кары не павінны разумецца як помста Бога, што паходзіць звонку, бо яны выцякаюць з самой прыроды граху. Навяртанне, спароджанае гарачай любоўю, можа прывесці да поўнага ачышчэнню грэшніка, так што яму не прыйдзецца ўжо зведаць ніякай кары. Індульгенцыя даецца Царквой, якая мае ад Ісуса Хрыста ўладу “вязаць і развязваць” (пар. Мц. 18, 18). Тым самым яна дзейнічае на карысць хрысціяніна і адкрывае перад ім скарб заслуг Хрыста і святых, каб вернік атрымаў ад міласэрнага Айца адпушчэнне часовай кары за грахі.
Пытаньне пра тое, ці зьяўляецца Беларуская Грэка-Каталіцкая Царква Царквой sui iuris («свайго права») – гэта сур’ёзнае для жыцьця і для разуменьня прававой сітуацыі Царквы пытаньне. Безумоўна зразумела, што існуе Беларуская ўсходне-каталіцкая Царква (якая адносіцца да Цэркваў канстанцінопальскай абрадавай традыцыі), і што існуе беларускі абрад. Абодва гэтыя факты з году ў год яўна і недвухсэнсоўна канстатуюцца ў афіцыйным выданьні Сьвятога Пасаду «Annuario Pontificio», і таму ня могуць выклікаць сумневаў. Але ці зьяўляецца гэтая Беларуская Царква з пункту гледжаньня кананічнага права Царквой sui iuris?
Для многіх людзей застаецца загадкай навучанне Каталіцкай Царквы пра чысцец. Часта ўзнікаюць пытанні, што гэта такое і адкуль паходзяць веды пра яго існаванне. Адны лічаць чысцец асобным месцам, на падабенства таго, якое прадставіў у сваёй “Боскай камедыі” Дантэ Аліг’еры, другія лічаць чысцец праклёнам ці пакараннем, трэція, бачаць у ім усяго толькі неабгрунтаваную выдумку, падстаў для якой ў Святым Пісанні няма.
Трэба адзначыць, што сапраўды, у Бібліі не знойдзеш самаго слова “чысцец”, бо гэта тэалагічны тэрмін, які быў уведзены пазней, але казаць што ў Святым Пісанні няма згадак пра яго – няправільна. Дагмат пра чысцец быў прыняты на Ферара-Фларэнтыйскім і Трыдэнцкім саборах (XV-XVI cтст.) на падставе царкоўнай традыцыі, якая ў сваю чаргу спасылаецца на некаторыя тэксты Святога Пісання.